Ngày 12/6/2024, Sở Tư pháp Bình Thuận ban hành Báo cáo số 133/BC-STP về tổng kết 05 năm thực hiện Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg ngày 13/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng, quản lý, khai thác Tủ sách pháp luật (TSPL); qua đó đánh giá những kết quả đạt được, bài học kinh nghiệm và giải pháp khắc phục những khó khăn, hạn chế của công tác quản lý TSPL ở địa phương như: Chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện; tổ chức kiểm tra, khảo sát đã góp phần nâng cao nhận thức của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân về vị trí, vai trò của TSPL trong việc thực thi công vụ, quản lý, chỉ đạo, điều hành theo Hiến pháp và pháp luật; tuyên truyền các giải pháp thiết thực nâng cao chất lượng hoạt động của TSPL, nhằm phát huy vai trò là hình thức PBGDPL truyền thống có hiệu quả tại cơ sở, nhất là những địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, chưa được trang bị, sử dụng máy tính kết nối Internet. 

Kết quả thực hiện cho thấy các cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn toàn tỉnh đều đã tổ chức triển khai, tuyên truyền, phổ biến Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg dưới nhiều hình thức đa dạng như trong các cuộc họp định kỳ, triển khai Ngày Pháp luật, tổ chức Hội nghị phổ biến, đăng tải toàn văn Quyết định và các bài viết tìm hiểu pháp luật trên Trang Thông tin điện tử của cơ quan, đơn vị… Riêng các đơn vị lực lượng vũ trang như: Bộ Chỉ huy BĐBP, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và Công an tỉnh cũng đã chủ động kịp thời ban hành các văn bản quán triệt, triển khai nghiêm túc Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg cho toàn bộ cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang nhân dân; Thường xuyên theo dõi việc tiếp nhận, khai thác, sử dụng TSPL ở các đơn vị cơ sở. Hằng năm, tiến hành kiểm tra việc sử dụng, khai thác TSPL lồng ghép trong các đợt kiểm tra toàn diện, kiểm tra công tác đảng, công tác chính trị và kiểm tra các chuyên ngành khác. 

Việc xây dựng TSPL được xác định là một trong những loại hình tuyên truyền, PBGDPL thông qua các văn bản pháp luật để tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đây là nơi lưu giữ, khai thác và sử dụng sách, báo, tài liệu pháp luật để phục vụ nhu cầu công tác, nghiên cứu, học tập, tìm hiểu chính sách, pháp luật, PBGDPL, tiếp cận thông tin pháp luật, hòa giải ở cơ sở và các văn bản pháp luật mới ban hành của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trước đây, hầu hết các cơ quan, đơn vị và UBND các huyện, thị xã, thành phố đều đã xây dựng TSPL và kể từ khi Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg được ban hành thì TSPL được rà soát, củng cố lại, cụ thể: 

- Tại Công an tỉnh: Việc xây dựng, quản lý, khai thác TSPL được trang bị cho toàn ngành. Qua 05 năm triển khai thực hiện, đến nay Công an tỉnh có 41 TSPL (trong đó số đầu sách: 2.281, số sách: 6.567); số lượng các loại sách đa dạng, phong phú về lĩnh vực, trong đó tập trung chủ yếu là hệ thống các văn bản pháp luật phục vụ công tác chuyên môn; sách hỏi đáp, bình luận chuyên sâu các bộ Luật và công báo… 

- Bộ Chỉ huy quân sự: Các cơ quan, đơn vị trong lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh đã quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg. Đến nay 100% cơ quan, đơn vị trong LLVT thực hiện duy trì TSPL từ cấp đại đội độc lập đến tiểu đoàn và tương đương cho đến Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, Qua tổng hợp, đến nay Bộ Chỉ huy quân sự có 19 TSPL với hơn 45.000 đầu sách các loại và hơn 15.500 đĩa CD để phục vụ nhu cầu người đọc sách tại thư viện cũng như cung cấp tại liệu tại chổ hoặc cấp tài liệu nghiên cứu cho quân nhân khi có nhu cầu. Ngoài tài liệu pháp luật được cấp phát, đơn vị đã chủ động mua sắm thêm một số tài liệu pháp luật cần thiết cho nhiệm vụ quân sự - quốc phòng địa phương và phục vụ cho nhiệm vụ tuyên truyền, định hướng dư luận Nhân dân trên địa bàn. 

- Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng: Triển khai Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg và hướng dẫn của cấp trên các đơn vị, ban hành các Quyết định thành lập TSPL; phân công, quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của người phụ trách; phạm vi, đối tượng phục vụ; duy trì hoạt động nền nếp, hiệu quả TSPL. Hiện nay tổng số TSPL của đơn vị là 23, được bố trí tại thư viện cơ quan Bộ Chỉ huy; 11 đơn vị cơ sở (09 đồn Biên phòng, Hải đội 2 và Tiểu đoàn Huấn luyện-Cơ động) 09 điểm tuyên truyền PBGDPL các xã, phường, thi trấn khu vực biên giới biển. Tổ chức luân chuyển và trao tặng 13.600 lượt đầu sách các loại cho các địa phương và trường học. 

- Tại UBND các huyện, thị xã, thành phố: TSPL tại 10/10 huyện, thị xã, thành phố là 240 với hơn 100.000 đầu sách các loại. Hầu hết các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh TSPL được đặt ở những vị trí thuận tiện nhất dễ khai thác để phục vụ người đọc có nhu cầu nghiên cứu tìm hiểu pháp luật như: Bộ phận tiếp dân, nơi giải quyết các thủ tục hành chính, phòng làm việc của công chức Tư pháp - hộ tịch, Nhà văn hóa Cộng đồng, Hội trường…

Qua 05 năm triển khai thực hiện, Sở Tư pháp đã rà soát, tổng hợp từ các cơ quan, đơn vị tính đến nay toàn tỉnh có trên 320 Tủ sách pháp luật với hàng trăm đầu sách các loại và được cập nhật thường xuyên, đã góp phần tích cực vào việc PBGDPL nâng cao hiểu biết pháp luật, năng lực thực hành quyền dân chủ của công dân, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành giải quyết công việc chuyên môn của cơ quan, đơn vị, địa phương và đáp ứng được nhu cầu thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu, học tập các chủ trương, chính sách, quy định pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và Nhân dân trên địa bàn tỉnh cho cán bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh.


Về quản lý Tủ sách pháp luật: Đối với các đơn vị lực lượng vũ trang hiện nay TSPL cơ bản được bố trí, sắp xếp địa điểm, phòng đọc phù hợp thuận tiện cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân tra cứu, khai thác, sử dụng và  có phân công cán bộ quản lý, có sổ sách thống kê, theo dõi đọc mượn để trách thất thoát. Duy trì nề nếp công tác quản lý, bảo quản theo đúng quy định; không để xảy ra trường hợp thất lạc, hư hỏng sách, tài liệu do nguyên nhân chủ quan. Hằng năm, các TSPL được thực hiện rà soát, kiểm tra bổ sung các đầu sách pháp luật mới có chất lượng, thiết thực, liên quan trực tiếp đến thực thi công vụ, chuyên môn nghiệp vụ và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ và liên quan đến nhu cầu người dân. Các TSPL được trang bị tương đối đầy đủ các tài liệu theo quy định tại Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg như: Tài liệu, đề cương giới thiệu các luật, pháp lệnh; sách tài liệu hỏi đáp, hướng dẫn pháp luật, tờ gấp pháp luật, tài liệu hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về các lĩnh vực quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh; văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương, của địa phương; các văn bản pháp luật chuyên ngành liên quan đến nghiệp vụ, hoạt động công vụ và các lĩnh vực người dân quan tâm.


Đối với UBND các huyện, thị xã, thành phố luôn lãnh đạo quan tâm, chỉ đạo, hầu hết TSPL hiện nay trên địa bàn tỉnh đã được chuyển giao cho Trung tâm học tập cộng đồng hoặc Nhà văn hóa xã quản lý do công chức văn hóa - xã hội xã quản lý hoặc giao cho công chức Tư pháp - Hộ tịch quản lý theo dõi số lượng người đọc, tham khảo, mượn sách, nghiên cứu, thường xuyên chọn lọc, bổ sung các loại sách báo, tài liệu khác để phục vụ nhu cầu người đọc và được đặt tại vị trí thuận tiện dễ khai thác và sử dụng. Hàng năm đều tiến hành rà soát các loại sách theo danh mục: văn bản pháp luật còn hiệu lực, văn bản pháp luật hết hiệu lực, văn bản pháp luật cần sửa đổi, bổ sung để thay thế, bổ sung cho phù hợp. 

Việc khai thác TSPL là một trong các biện pháp tăng cường PBGDPL và thực hiện dân chủ ở cơ sở góp phần vào công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật tới mọi người dân, giảm bớt tình trạng khiếu kiện do không hiểu biết pháp luật; giúp người dân hiểu và chấp hành các quy định của pháp luật; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và từng bước đi vào nề nếp. Hiện nay, TSPL được các cơ quan, đơn vị quan tâm, chú trọng tăng cường luân chuyển sách, báo, tài liệu pháp luật giữa các Tủ sách để phát huy tối đa việc khai thác sử dụng tủ sách, luôn chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong khai thác tủ sách, nâng cao giá trị sử dụng TSPL trên cơ sở hạ tầng công nghệ hiện có như: Cổng thông tin điện tử của Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng hoặc Cổng thông tin điện tử của các cơ quan, đơn vị…đảm bảo khai thác có hiệu quả, đa dạng các thông tin về văn bản pháp luật và tiết kiệm thời gian nhưng mang lại hiệu quả cao. 

Qua đó, đã có một số mô hình làm hay, sáng tạo, hiệu quả với nhiều hình thức phù hợp, đa dạng trong tổ chức quản lý, khai thác sử dụng TSPL, cụ thể như: Mô hình “mang sách đến với từng thôn xóm”; Mô hình tuyên truyền PBGDPL bằng song ngữ Việt - Chăm (đồng bào dân tộc Chăm) trên hệ thống loa phát thanh tại địa bàn tập trung đồng bào dân tộc Chăm sinh sống; Mô hình “tuyên truyền phổ biến vận động bà con ngư dân trong chống khai thác IUU” tại địa bàn vùng biển. Thông qua việc trang bị sách và áp dụng thực hiện một số mô hình cách làm hay hiệu quả đã góp phần giúp cán bộ, chiến sĩ, công chức, viên chức và nhân dân trên địa bàn tỉnh dễ dàng tiếp cận nắm bắt nguồn thông tin chính thống, nâng cao nhận thức để đấu tranh phản bác nguồn thông tin luận điệu, xuyên tạc, phản động, chống phá nhà nước từ các thế lực thù địch để giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn-Xã hội trên địa bàn tỉnh. 

Việc triển khai, thực hiện Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg, TSPL đang từng bước phát huy vai trò là công cụ không thể thiếu để nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở, là hình thức hữu hiệu góp phần nâng cao hiểu biết, ý thức sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật cho toàn thể cán bộ, chiến sĩ, công chức, viên chức và nhân dân, đồng thời tạo điều kiện để họ thực sự tham gia vào hoạt động giám sát việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tại một số xã vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số địa bàn còn khó khăn thì TSPL truyền thống vẫn là công cụ hỗ trợ nghiên cứu, học tập, giải quyết công việc, phát triển văn hóa đọc của cán bộ, công chức và người dân./.

Hải Lam Tường

Sở Tư pháp Bình Thuận